در دفتر ششم_مثنوی حکایتی نقل شده است که به عنوان نمونه حکمت عملی زندگی میباشد .
سه نفر ،که یکی مسلمان ،یکی یهودی و یکی مسیحی با همدیگر راهی سفر میشوند تا به شهری میرسند ،در گذشته که هتل ومسافرخانه نبود مردم از تازه واردها پذیرایی میکردند .
ظرفی حلوا برای آنها می آورند، مسلمان که گرسنه بود میگوید الان همه با هم بخوریم یا سه قسمت کنیم وهرکه سهم خود را هر وقت که مایل است بخورد . آن دو نفر مخالفت کردند وگفتند خداوند از جدایی بین بندگان خشنود نخواهد شد واو را متهم به تکروی کردند. گفت مومن امشب این خورده شود ؟ صبر را بنهیم ،تا فردا بود پس بدو گفتند زین حکمت گری قصد تو آنست تا تنها خوری گفت یاران نه که ما سه تنیم چون خلاف افتاد تا قسمت کنیم
آنها نپذیرفتند ومسلمان تسلیم آن دو شد .
بود مغلوب او ،به تسلیم و رضا گفت :سمعا ،طاعتا ،اصحابنا
صبح مسیحی و یهودی که خیال داشتند سهم مسلمان را هم بر دارند گفتند :قبل از خوردن حلوا هر که خوابی را که دیشب دیده بازگو کند . خواب هر کس بهتر بود همه حلوا سهم اوشود
یهودی از خواب خودش گفت :حضرت موسی را درکوه طور دیدم ومن و کوه وموسی غرق در نور اشراق الهی شده بودیم.
در پی موسی شدم تا کوه طور
هرسه مان گشتیم نا پیدا زنور
هم من وهم موسی وهم کوه طور
هر سه گشتیم از اشراق نور
مسیحی گفت من بدنبال حضرت مسیح به آسمان چهارم عروج کردم .
بعد از آن ترسا در آمد در کلام
که مسیحم رو نمود اندر منام من شوم با او به چارم آسمان
مرکز وماوای خورشید جهان
مسلمان گفت :من حضرت محمد (ص )را بخواب دیدم .حضرت گفت : آن یهودی غرق در اشراق با موسی شد و آن مسیحی لیاقت عروج به آسمان چهارم را یافت . ولی تو ای درمانده وفریب خورده لیاقت عروج به مدارج عالی را نداشتی ،پس بلند شو وظرف حلوا را بخور .
آن دو فاضل ، فضل خ
با ملایک از هنر در باختند ای سلیم گول، واپس مانده هین
برجه و با کاسه حلوا نشینود دریافتند
یهودی ومسیحی میگویند : تو چطور توانستی حلوا را تنها بخوری
مسلمان گفت :شما حاضرید بر خلاف دستور پیامبر خود عمل کنید ؟
تو مسیحی هیچ از امر مسیح
سرتوانی تافت در خیر و قبیح ؟ تو جهود از امر موسی سر کشی
گر بخواند در خوشی یا ناخوشی من زفخر انبیائ سر چون کشم ؟
خورده ام حلوا واین دم سر خوشم
این حکایت ارزش حکمت عملی در زندگی را نمایان میسازد، در اصطلاح فلسفی پراگماتیزم (پراگماتیسم )یا مکتب اصالت عمل یا عمل گرایی .
در این مکتب ارزش هرچیزی را براساس کارایی آن در رسیدن به هدف وتحقق اهداف میداند .
افکار واندیشه های انسان در نیازهای عملی زندگی او ریشه دارد .و رسالت اندیشه ها حل وفصل مسایل وبحرانهای زندگی است.
حقیقت کلی وعینی نیست بلکه بر اساس واقعیت ها وشرایط زمان و مکان است .مثل داستان ذکرشده که مسئله رفع گرسنگی به هنگام خواب، احقاق حق خویشتن از غذا ، خنثی کردن نقشه دو همسفر که نیت پایمال کردن حق مسلمان را داشتند .
نتیجه رویایی بود که مسلمان گفت تا رفع گرسنگی کند واز نظر مکتب پراگماتیسم رویای او بهترین بود و هر دو همسفر هم به آن اذعان کردند .
پس بگفتندش که والله خواب راست
تو بدیدی وین به از صد خواب ماست خواب تو بیداری است ای بو بطر
که به بیداری عیان استش اثر
این جنبه از نظریه پراگماتیسم یا مکتب اصالت عمل یا عمل گرایی توسط جان دیویی فیلسوف قرن نوزدهم مطرح شد واین نظریه را به فرضیه تکامل متصل کرده وتشابهاتی بین آنها برقرار ساخته است .
و ازسوی ویلیام جیمز بیان کرد که برای قضاوت درستی یا نادرستی یک نظریه باید به نتیجه ای که از آن بدست میاید ،توجه شود.
با توجه به افزایش روز افزون منابع مجازی در مورد عرفان به ویژه درباره شاعر بزرگ ایرانی مولانا جلال الدین مشهور به مولوی و بیان مطالب غیر کارشناسی درشبکه های مجازی، برآن شدیم تا با استفاده از سخنان اساتید مطرح عرفان و مولوی شناسان با اطمینان از صحت مطالب و منابع چکیده ای از شرح حکایات مثنوی، فیه ومافیه، ابیات دیوان شمس و فایلهای سخنرانی در این خصوص و سایر عرفا را در اختیار علاقمندان قرار دهیم.
